راهکار لکه برداری فرش های دستباف و نفیس نیاز به دانش فنی و آگاهی متخصصین قالیشویی دارد.
گاهی به دلیل شستشوی غیر استاندارد فرش هایی که نوع خامه های رنگی شان اصولی رنگ رزی نشده اند و یا نوع رنگ استفاده در رنگ آمیزی قالی ثبات کافی ندارند خصوصاً زمانی که برس بر روی سطوح پرزدار کشیده می شود با پدیده رنگ دادن فرش یا قاطی شدن رنگ فرش رو به رو می شویم. خیس شدن با آب گرم در مرحله آب گرفتگی و آویزان کردن فرش جهت خشک شدن در منزل نیز سبب ادغام رنگ های فرش دستباف می شود.
و اما در کارخانه های قالیشویی فرش های ارزشمندی که احتمال رنگ دهی دارند با تکنیک ویژه شستشو می شوند و از مواد تثبیت کننده استفاده می نمایند. در هر صورت در برخی موارد چاره ای جز عملیات رنگبرداری فرش توسط قالیشویی های معتبر نیست.
مواد لازم برای رنگ برداری
در عملیات رنگبرداری فرش های دستباف نوع الیاف و دمای مناسب و مدت زمان لحاظ می گردد.
- رنگبرداری رنگ های کرومی: توسط مواد غیر یونیی مکمل مانند: uniralie W و arolun Lw
- رنگبرداری رنگ های اسیدی: توسط نمک سولفات سدیم، محلول آمونیاک، پریدین و کربنات سدیم و بعد از استفاده از یک اسید ضعیف برای خنثی نمودن ph فرش
یک روش رنگبری دیگر نیز ترکیب دی کرومات و اسید سولفوریک می باشد. هیدرو سولفیت سدیم و ترکیبات فرمالوئید نیز قدرت احیا کنندگی دارند. کلر و ازن ظرف دو دقیقه قادر به رنگ برداری رنگ های اسیدی و متال کمپلکس می باشند. هیدرو سولفیت سدیم در قالی هایی که زمینه سفید یا کرم دارند استفاده می شود.
نحوه رنگ برداری
رنگ برداری در قالیشویی ها به صورت تخصصی انجام می گیرد. در این عملیات مواردی مانند نوع ماده رنگزای کاربردی، جنس پرز قالی و نمره نخ تآثیر گذار می باشد و بر این اساس سه روش توسط متخصصین جهت رنگبرداری در نظر گرفته می شود:
- فراهم کردن حمام مخلوطی از مواد اکسید کننده تا از شدت رنگی فرش کاسته شود.
- استفاده از مواد اکسید کننده مانند بی کرومات پتاسیم در نقاطی از فرش و آب اکسیژنه جهت انحلال رنگی فرش
- استفاده از مواد احیا کننده مانند هیدروسولفیت سدیم جهت تغییر فام رنگی پرز فرش
چقدر زمان برای رنگبرداری لازم است؟
با در نظر گرفتن مدت زمان رنگبرداری فرش با توجه به نوع الیاف آن در دمای مناسب اقدام می کنند تا به فرش آسیبی وارد نگردد.
- نمک سولفات سدیم: ۵ تا ۲۰ درصد تا ۶۰ دقیقه
- محلول آمونیاک: نیم لیتر آمونیاک در۱۰۰ لیترآب در دمای بسیار کم
- پریدین: ۱۵ لیتر در ۱۰۰ لیتر آب
- کربنات سدیم :در دمای ۴۰ درجه در مدت زمان ۲۰ دقیقه سبب یکنواختگی رنگ ها می شود
- دی کرومات و اسید سولفوریک: به عنوان یک کاتالیزور در دمای جوش به مدت ۳ تا ۴۵ دقیقه
- ترکیبات فرمالوئید: به مدت ۳۰ دقیقه در دمای جوش
- کلر و ازن: ظرف ۲۰ دقیقه جهت رنگ برداری رنگ های اسیدی و متال کمپلکس
- سود سوز آور: ۲۰ تا ۶۰ دقیقه
عملیات کلرینه کردن جهت برگرداندن سلامت فرش دستباف پس از رنگبری الزامی می باشد.
- کلرینه کردن در ph قلیایی: انداختن فرش در حوضچه هیپوکلریت سدیم به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه
- کلرینه کردن در ph اسیدی: استفاده از محلول اسید سولفوریک و ۵ تا ۱۰ گرم هیپوکلریت جهت شستشوی فرش
آیا بعد از رنگبرداری فرش به حالت اول بر میگردد؟
در عملیات رنگبرداری فرش های دستبافی که دچار تداخل رنگ شده اند؛ چنانچه توسط نیروی متخصص در قالیشویی انجام گیرد قالی را به حالت اولیه باز می گرداند و ارزش فرش کم نمی شود.
در کارخانه قالیشویی نوید باران احتمال مرمت قالی بیش از ۹۰ درصد می باشد. بعد از خشک شدن فرش تمامی رنگ های پخش شده در قالی پاک می گردد.
در صورت نیاز استادان این حرفه قسمت های روشن قالی را توسط قلم مو و مواد مخصوص پاک کرده و قسمت های کمرنگ شده را جهت ترمیم رنگ آمیزی می کنند که به این روش قلمکاری می گویند و کاملاً دائمی خواهد بود.